Tisjri

ROSJ HASJANA – JOM KIPPOER – SOEKOT

Jiĝdal. Wij zingen dit lied aan het eind van de vrijdagavonddienst in sjoel. Ook op de jomtovavonden zingen wij deze dichterlijke weergave van de zogenaamde Dertien Geloofspunten. Deze Geloofspunten zijn oorspronkelijk uitvoerig door Rambam/ Maimonides in zijn commentaar op de Misjna besproken. Ze staan voor of achter in de sidoer, in verkorte vorm samengevat, afgedrukt: ‘Anie ma’amien be’emoena sjeleema.’

De Dertien Geloofspunten – Sjelosj Esre Ikariem. Ik noem ze liever de dertien Basisprincipes; daarmee wordt het Jodendom gedefinieerd; het zijn de principes die afbakenen wat wel en wat niet Jodendom mag worden genoemd.

Wanneer ik deze dertien punten behandel in sjie’oeriem, deel ik ze in 3 groepen/ blokken in. Overeenkomstig de mening van de filosoof rabbi Joseef Albo die over drié basispunten spreekt die dan in de dertien punten van Rambam kunnen worden uitgesplitst.

Welke zijn die drie blokken/ basispunten? Het zijn:

• het geloof in, het accepteren van het Bestaan van een Hogere Macht/ G.d.

• het geloof in, het accepteren van de Tora, in zijn geheel(!) als gegeven door G.d.

• het geloof in, het accepteren van het principe van het Hemelse bestraffen/ belonen, een ‘onderdeel’ van de G.ddelijke Voorzienigheid

* * *

Deze drie punten, verklaart rabbi Joseef Albo, vinden wij terug in de drie hoofddelen van het Moesafgebed van Rosj Hasjana:

• Malchoejot – het basispunt van G.ds bestaan. En hij citeert de woorden die wij daar, maar ook dagelijks in het Aleenoe-gebed uitspreken: …een wereld onder de regering van de Almachtige…..voor U, G.d, zal men knielen…..Uw Naam eer bewijzen…..aan U hoort het koningschap’.

• Zichronot – het basispunt van G.ds gedenken van onze daden in Zijn Voorzienigheid: ‘ U roept in Uw herinnering op wat eens gebeurde……voor U is al dat verborgen is, openbaar...al dat bezield is wordt door U beoordeeld….de daden van allen worden door U onderzocht’.

• Sjofarot – de G.ddelijke Openbaring en Inspiratie op de berg Sinai: ‘U hebt zich aan het aan U gewijde volk geopenbaard...U deed Uw stem horen…..U openbaarde zich op de berg Sinai om Uw Tora en geboden aan Uw volk te onderwijzen……onder sjofargeschal bent U aan hen verschenen’.

* * *

Je zou kunnen zeggen dat de drie feesten in de maand Tisjri – Rosj Hasjana, Jom Kipoer en Soekot t/m Simchat Tora – elk vooral één basispunt vertegenwoordigt:

• Rosj Hasjana - het aanvaarden van G.ds Bestaan en Heerschappij

• Jom Kipoer - het bewust worden/ blijven dat G.d ‘op Zijn manier’ belonend/bestraffend reageert op onze wijze van leven

• Soekot – het uiten van onze vreugde om G.ds Tora en de vervulling van G.ds geboden

* * *

De maand tisjri wordt in de Tora de chodesj ha’sjewie’ie genoemd, de zevende maand. Sjewie’ie – het zijn de letters sjien, weet, ajin. Met dezelfde letters wordt in het iwriet het woord sowa gevormd: verzadiging. Dat wil zeggen: de zevende maand – sjewie’ie – doordrenkt ons tot verzadiging toe – sowa – met geloof in G.d, geloof in G.ds Voorziennigheid, geloof in de G.ddelijkheid van Tora en geboden. Het zijn deze drie basisprincipes die wij voor het hele jaar met ons willen meenemen. Vandaar ook deze driedelige bloemlezing.